Književnik Filip Grbić poručuje da protesti u Srbiji nikada nisu bili mirni i da je sada samo došlo do eskalacije nasilja, upoređujući ih sa američkim demonstracijama iz 2020. godine.
Književnik i filozof Filip Grbić u razgovoru za Euronews Srbija dao je oštar osvrt na aktuelne političke događaje, uključujući i nedavne incidente u Vrbasu i Bačkom Petrovcu. On tvrdi da protesti, koji su započeli okupacijom javnih prostora, od samog početka nisu imali miran karakter.
Kako je rekao, još početkom maja napisao je tekst pod nazivom "Ulični kult smrti", u kojem je ponašanje srpskih demonstranata uporedio sa dešavanjima u SAD tokom 2020. godine. Podsetio je da su tada u Americi, krajem maja, izbili nasilni protesti koji su se, prema njegovom mišljenju, završili izbornom krađom i uzurpacijom vlasti.
Grbić smatra da su metodološke sličnosti između tadašnjih američkih i današnjih srpskih protesta očigledne: u oba slučaja radi se o anarhističkom delovanju kroz parainstitucionalne centre moći, poput plenuma i zborova – tela koja nisu predviđena zakonom, ne prijavljuju skupove, okupiraju javne površine, fakultete, kulturne centre i saobraćajnice.
On je ovakve akcije nazvao oblikom političkog nasilja. “Ako imamo politički sukob, možemo razgovarati. Ali ako neko kaže da je to iznad politike, da je to ‘čovečnost’ i da oni koji ne učestvuju u tim ritualima nisu ljudi, onda to znači da neistomišljenike pretvarate u neljude. Bolje da ostanemo u domenu politike”, ističe on.
Podsećajući na američki primer, Grbić navodi da su tamo demonstranti išli i na kućne adrese istaknutih republikanaca koji su podržavali Trampa. U Srbiji, dodaje, protesti su počeli kao studentski, a zatim su prešli u tzv. građanske, okupljajući ljude oko neformalnih zborova. Njih upoređuje sa Hitlerovim jurišnim odredima iz perioda pre 1934. godine – “levičarski batinaši” koji zastrašuju političke protivnike.
Foto: Tanjug/Vladimir Sporčić
“Oni dolaze iz dela građanstva koje sebe naziva ‘evropskom Srbijom’, a istovremeno odlaze kod svojih političkih neistomišljenika da im uteruju strah u kosti. Da li to znači da će tako postupati i kada dođu na vlast? Ili najavljuju da će biti represivni?”, pita Grbić.
Prema njegovim rečima, tvrdnje da su protesti tek nedavno postali nasilni nisu istinite. “Protesti su od početka nasilni, samo što je sada to nasilje eskaliralo”, naglašava on.
Govoreći o “zelenom svetlu” koje su studenti dali na protestu 28. juna, Grbić kaže da je to bio otvoreni poziv na napad institucija. Ideologiju ovih protesta opisuje kao levo-liberalnu, metodologiju kao anarhističku, uz povremenu nacionalističku simboliku – poput odabira Vidovdana za ključne akcije, što vidi kao pokušaj okupacije nacionalnih simbola, slično onome što se događalo u Ukrajini u vreme Majdana.
On izražava čuđenje nad prisustvom nacionalista na ovim skupovima i upozorava da za njih u takvim formacijama “nema mesta”. Proteste vidi kao neorganizovanu mešavinu generacija i ideologija, s veteranima u levo-liberalnim kolonama, što mu liči na “liberalne SA odrede” sa prezirom prema većini građana.
Govoreći o motivima, Grbić tvrdi da je zavist glavni pokretač protesta. Takođe, optužuje pojedine učesnike da veštački izazivaju tenzije sa nacionalnim manjinama kako bi se ponovo plasirao narativ o Srbima kao glavnim krivcima za sve na Balkanu.
Podseća da je Srbija svojim manjinama obezbedila privilegije kakve ne postoje u susednim državama, ali da se i dalje reciklira priča o potrebi da se Srbija ponizi i oslabi.
Na pitanje o budućim izborima, pesimističan je: “Zašto mislite da će izbori nešto promeniti? Ako rezultat ne bude po volji onih koji su ih tražili, da li mislite da će priznati poraz?” Zaključuje da bi to moglo biti povod za nove proteste, “ulične karnevale” i “kult smrti” koji se, kako kaže, hrani sukobima i potencijalnim žrtvama.
Autor: Pink.rs
