Svet je na današnji dan, 6. juna 1944. godine svedočio jednom od najvažnijih i najsmelijih vojnih poduhvata u istoriji - savezničkom iskrcavanju u Normandiji, poznatom kao Dan D.
Ovo dešavanje označilo je početak kraja nacističke dominacije u Evropi, predstavljajući prelomni trenutak u Drugom svetskom ratu.
Saveznici, pod komandom generala Dvajta D. Ajzenhauera, pokrenuli su operaciju Overlord koja je uključivala više od 156.000 američkih, britanskih, kanadskih i drugih savezničkih trupa. Njihova misija: osloboditi zapadnu Evropu od nacističkog terora. Ova operacija je zahtevala mesece planiranja, izuzetnu hrabrost i neizmerne žrtve. Dan D je bio samo početak dugog i teškog puta ka oslobođenju, ali je značio prvu veliku pukotinu u nemačkoj okupaciji Evrope.
Foto: Tanjug AP/Peter Carroll
Planiranje i pripreme
Planiranje operacije Overlord počelo je mnogo pre samog iskrcavanja. Saveznici su morali da prevare nemačke snage da veruju kako će glavni napad biti izveden na severu Francuske, u oblastiPa-de-Kale. Ova operacija, nazvana operacija Fortitud, bila je ključna za uspeh Dana D.
Sastavni delovi operacije Overlord uključivali su:
Vazdušni napadi: Intenzivni bombardovanja nemačkih odbrambenih pozicija duž francuske obale.
Padobranci: Više od 24.000 padobranaca spustilo se iza neprijateljskih linija kako bi presekli puteve i mostove, sprečavajući nemačka pojačanja da stignu do plaža.
Pomorske snage: Flota od preko 5.000 brodova transportovala je trupe, tenkove i zalihe preko Engleskog kanala.
Foto: Tanjug AP
Dan D - Iskrcavanje i borbe
Rano jutro 6. juna, pod pokrovom tame i intenzivne pomorske artiljerije, saveznička vojska počela je sa iskrcavanjem na pet ključnih plaža kodnom imena: Juta, Omaha, Gold, Juno i Svord. Svaka plaža imala je svoje specifične izazove i prepreke.
Juta i Omaha
Juta: Uprkos problemima sa navigacijom koji su izazvali iskrcavanje trupa nekoliko kilometara dalje od planiranog mesta, napredovanje je bilo relativno brzo uz minimalne gubitke.
Omaha: Najkrvavija plaža sa teškim nemačkim otporom. Trupe su suočene sa strmim liticama, minama i snažnom vatrom. Gubici su bili ogromni, ali su vojnici uspeli da probiju nemačke linije do kraja dana.
Gold, Juno i Svord:
Gold: Britanske trupe su se suočile sa jakim nemačkim otporom, ali su uspeli da zauzmu ključne tačke do večeri.
Juno: Kanađani su se suočili sa teškim preprekama, ali su do kraja dana spojili svoje linije sa britanskim trupama sa plaže Gold.
Svord: Britanske snage su imale zadatak da zauzmu Caen, važan strateški cilj. Iako nisu uspeli prvog dana, zauzeli su značajnu teritoriju.
Iskrcavanje u Normandiji predstavljalo je prekretnicu u Drugom svetskom ratu. Saveznici su uspeli da uspostave čvrstu uporišnu tačku u Francuskoj, što je omogućilo dalju ofanzivu prema nacističkoj Nemačkoj.
Tokom nekoliko narednih meseci, savezničke snage su se borile kroz Normandiju, oslobađajući grad za gradom. Operacija Overlord otvorila je zapadni front, olakšavajući sovjetsku ofanzivu sa istoka i konačno vodeći do pada Berlina u maju 1945. godine.
Dan D ostaje simbol hrabrosti, žrtvovanja i strateške genijalnosti.
